İskontonun tanımı ürün, hizmet ya da malın sezon ya da yıl içerisinde indirimli olarak belirli bir fiyattan satılmasıdır. İskonto özel kampanya, tasfiye ve seri sonu durumlarda firmaların belirli oranlarda indirim yapması ile ortaya çıkmaktadır. İskontolu satışlar hem vitrinlerde hem reyonlarda hem de etiket üzerinde gösterilmektedir. İskonto henüz teklif aşamasında iken uygulanabileceği gibi ödeme anında da uygulanabilmektedir.
İskonto hesaplaması ürünün şiste fiyatına bağlı olarak yapılmaktadır. Ürünün liste fiyatı ile iskontoda belirlenen oran çarpılarak indirim tutarı bulunabilmektedir. Bulunan rakamların ürünün normal fiyatına çıkarılması indirimli fiyatlarının görülebilmesini sağlamaktadır. Tek işlem yapılarak indirimli fiyatın elde edilmesi için liste fiyatının yüzdelik iskonto oranı ile çarpıldığı denklem kullanılabilmektedir.
İskonto hesaplamasının doğru bir şekilde yapılabilmesi için yukardaki yöntemden farklı bir yöntem daha bulunmaktadır. Bu yöntemde iskonto oranı ondalık sayı ile çevrilmelidir. Bu yönteme örnek olarak %60 verilebilir. %60 değerinin ondalık sayıya uyarlanması 0,6 şeklindedir. Ardından bulunan sayının 1 tam sayısından çıkarılması gerekmektedir. 1 – 0,6 şeklinde yapılan işlem sonucu iskontolu fiyat elde edilebilmektedir.
İskontoyu Değiştiren Etmenler Nelerdir?
İskontonun değiştiği durumlar arasında aşağıdaki maddeler yer almaktadır:
- Peşin ödemede kullanılan ek iskonto, iskontonun değerini değiştirebilmektedir.
- Vadeli ödeme sırasında hesaplanan vade süresine bağlı iskonto değeri değişir.
- Dönemsel olarak ya da mevsimsel iskontolarda değer değişmektedir.
- Kampanya iskontoları bazı ürünlere özel kampanya yapıldığında üreticiler tarafından hesaplanan iskontodur.
- Maaliyetlerin Türk lirası cinsinden değil de Euro, Dolar gibi para birimleri cinsinden artıp azalması iskontoları geri ya da ileri yönde değiştirmektedir.
- Yüklü miktarda çekilecek stoklarda stok iskontosu yöntemine başvurulabilmektedir.
- Proje bazlı iskontolarda özel proje ıskontolarından yararlanılmaktadır.
- Müşterilere yönelik hazırlanan iskontolarda müşterilerin mevcut potansiyeli ve stratejik önemi değerlendirilmektedir.
İskonto İçin Kullanılan Formül
İskonto hesabı için kullanılması gereken formül aşağıda detaylı olarak verilmiştir. İskonto hesaplama formülü: hesaplanan liste fiyatı * [1- (İskonto oranı /100)] şeklindedir. Bu değer net satış fiyatını ifade etmektedir.
Hesap Makinesi ile İskonto Hesaplama
İskontonun hesap makinesi ile hesaplanması sırasında amaç malın net fiyatına kısa sürede ulaşmaktır. Bir malın net fiyatına ulaşılabilmesi için bilinmesi gereken iki durum vardır:
- Malın iskonto değeri
- Malın brüt fiyatı
İskontonun hesap makine ile hesaplanmasına örnek olarak brüt fiyatı 120 TL olarak bir ürün verilebilmektedir. Bu ürüne yapılan yüzde 30 oranında iskonto için hesap şu şekilde olmaktadır: 120 x [(1- (30/100)] denklemi kullanılarak sonucun 84 olduğu görülmektedir. Brüt fiyatı üzerinden yapılan net indirimin bulunması için
Diyelim ki elimizde brüt fiyatı 120 TL olan bir A ürünü olsun. Bu ürüne %30 iskonto aldığınızı varsayalım. O zaman hesap şöyle olur. 120-84=36 TL şeklinde işlem yapılmalıdır. Bu örneğin hesap makinesinde hesaplanması için sırası ile şu tuşlara basılmalıdır: 120 x 30 % –.
Muhasebede İskonto
Muhasebe alanında iskonto genel olarak iki gruba ayrılmaktadır. Bu gruplardan biri alışı temsil eder iken diğeri satışı temsil etmektedir. Örnek olarak 9 aylık vade ile 10 bin TL’lik mal alınması verilebilmektedir. Bu malın peşin olarak alınması belirli bir indirim sunacaktır. Ancak vadeli olarak ödenen para 10 bin TL şeklindedir. Paranın 9 ay içerisinde yatırılması gerekmektedir. İki ay sonucunda ele geçen toplu para erken ödeme yapılması için kişilere bir indirim olanağı sağlayacaktır. Bu sayede hesaplanan paradan daha az bir para yatırılarak ödeme tamamlanabilmektedir.
Satış İskontosu
Satış alanında iskonto vadeli iskontodan biraz daha farklı hesaplanmaktadır. Örnek olarak bir malın vadeli olarak satılması verilebilmektedir. Malı satın alanların toplu ödeme yapması durumunda hesaplanan tutardan daha az bir ödeme gerçekleştirilecektir. Bu sayede indirim için hesaplanan gelir daha da azalacaktır. Böylesi durumlarda alışta olduğu gibi bireysel bir kayıt söz konusudur. Satış iskontosu düzenlemeleri 6 numaralı hesap üzerinden yapılmalıdır.
İskonto Oranları
İskontoda kullanılan oranlar sektöre ve firmalara bağlı olarak değişik politikalar ile gerçekleştirilmektedir. İskonto oranları bazı firmalar için %5 iken bazı firmalar için %20 şeklindedir. Bazı firmalar %60, %70 oranında iskonto uygulayabilmektedir. İskonto oranı genel olarak ürünün gerçek fiyatının iki katı şeklinde hesaplanmaktadır.
Ayrıca Gider Pusulası Nedir? Nasıl Düzenlenir? Bilgilerine de bakabilirsiniz.