Devlet tahvilinin tanımını yapabilmek için öncelikle tahvilin ne olduğunu bilmek gerekmektedir. Tahvil, devletin veya bir ticari kuruluşun borçlanabilmesi için yani ödünç para sağlayabilmek için çıkarttığı değerli kağıttır. Tahvil aynı zamanda belirli bir faiz getirisi sağlar ve alınıp satılabilir. Devlet tahvili ise devletin ülke içinde borçlanabilmesi, kendi vatandaşından borç para alabilmesi için çıkarttığı bir değerli kağıttır. Türkiye’de Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkartılan devlet tahvilleri, devletin belirli bir vadede ödemeyi taahhüt ederek sattığı borçlanma senedidir. Devletin belirlediği vade 1 yıl veya daha fazla olabilmekte olup belirlenen vade geldiğinde üzerine belirli bir faizi de ekleyerek devlet tahvilini elinde bulunduran kişiye ödeme yapılması taahhüt edilir.
Devlet Tahvil Yatırımı Nasıl Yapılır?
Devlet tahvili satın almak, sıradan bir vatandaşın veya bir tüzel kişinin birinci elden yani direkt olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapabileceği bir işlem değildir. Devlet tahvilleri bankalar başta olmak üzere aracı kurumlardan satın alınabilir. Devlet tahvillerini satın alma süreci şu şekilde işlemektedir:
- Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen devlet tahvilleri, Merkez Bankası tarafından birinci piyasada satışa sunulur.
- İhraç yapıldığına dair duyuru Hazine Müsteşarlığı tarafından yapıldıktan sonra bankalar ve aracı kurumlar ihraç edilen devlet tahvillerini satın almak için Hazine’ye başvuru yaparlar.
- Devlet tahviliyle yatırım yapmak isteyenler bankaların satın aldığı bu devlet tahvillerini bankalardan satın alabilirler. Devlet tahvilini bankalar aracılığıyla satın almak için öncelikle bir banka hesabına sahip olmak gerekmektedir. Banka hesabınız varsa devlet tahvillerini Hazine’den satın almış olan bankanızdan; banka şubesine veya ATM’lerine giderek, bankanızın internet şubesini ya da mobil bankacılık uygulamasını kullanarak devlet tahvilleri alım satım işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Bankalar aracılığıyla yapılacak devlet tahvili alım satım işlemlerinde her bankanın kendine göre belirlediği bir alt limit ve işlem ücreti bulunmaktadır.
Devletin yatırım araçlarını kullanarak yapacağınız işlemleri, buna DİBS işlemleri de denmektedir, bankaların mesai saatleri içinde ve hafta içi yapabilirsiniz.
Devlet Tahvil Ürünleri
Devlet tahvil çeşitleri, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın devlet tahviline bağlı değişkenlerini farklılaştırarak ortaya çıkardığı değerli kağıt türleridir. Hazine ve Maliye Bakanlığı; vade, faiz, fiyat getirisi gibi değişkenlere göre farklı türlerde devlet tahvili ihraç eder. Devlet tahvili ürünleri şu şekildedir: kuponlu tahviller, iskontolu tahviller, döviz endeksli tahviller ve TÜFE’ye endeksli tahviller. (TÜFEKS de denmektedir.) Devlet tahvili satın alarak yatırım yapmak isteyen kişi, yatırım stratejisi ve bütçesine göre kendisine en uygun olan devlet tahvil türlerinden birini veya birkaçını seçmelidir.
Devlet Tahvili Ne Kadar Kazandırır, Avantajları Nelerdir?
Devlet tahvillerinin satışından ne kadar getiri elde edileceği, her yıl açıklanan faiz oranına veya devlet tahvili ihraç edilirken belirlenen vadeye göre değişmektedir. Örneğin elinizdeki tahvilin toplam tutarı, o tahvil için uygulanacak olan ve devlet tarafından açıklanmış olan faiz oranının ne olduğu, devlet tahvili için belirlenmiş olan vadeye kadar bekleyecekseniz bu vadenin süresinin ne kadar olduğu, devlet tarafından belirlenmiş vadeden önce tahvili satacaksanız da geçen sürenin ne kadar olduğuna göre getirisi değişmektedir. Ana para, yıllık basit faiz oranı, vadeye kalan gün ve vade bitiş tarihine göre değişen devlet tahvil kazançlarını bazı bankaların sitesinde sundukları hesaplama araçlarını kullanarak hesaplayabilirsiniz.
Devlet tahvili satın almanın avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz: vadesi geldiğinde devlet tarafından ödemesi yapılacağı için risksiz olması, tahvile uygulanacak faizin ve vadesinin belirli olması, banka teminat hesaplarında ücretsiz olarak saklanıp bankalar tarafından teminat olarak kabul edilebilmesi, ikincil piyasada faiz oranlarının düşmesiyle devlet tahvilinin değeri yükseleceği için kar edilebilmesi, enflasyon ve kur dalgalarından etkilenmemesi.
Devlet Tahvili Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Devlet tahvili alınırken göz önünde bulundurmanız gereken bazı durumlar vardır. Ülke ekonomisindeki istikrarsızlıklar ve devlet politikaları devlet tahvillerinin değerini düşürebilir, zarar etmenize neden olabilir. Enflasyonun yükselmesi ve döviz kurundaki iniş çıkışlar, devlet tahvillerinin değerini düşürür. Piyasa faizlerinin yükseltilmesi de devlet tahvillerinin değerini düşüren bir başka faktördür.
Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili
Hazine bonosunun devlet tahvilinden farkı vade anlamına ortaya çıkmakta olup, ikisi de Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan devletin borçlanma araçlarıdır. Hazine bonosu vadesi 1 yıldan kısa süreli bir borçlanma araçları için kullanılan bir terim olmakla birlikte vadesi 1 yıldan uzun olan borçlanma araçlarına da devlet tahvili denmektedir. Çıkarılma (ihraç) süreçleri, alım satım süreçleri tamamen birbiriyle aynıdır.
Ayrıca Erp Nedir? Erp Ne İşe Yarar? Bilgilerine de bakabilirsiniz.